Cel badania

Koronarografię (inaczej angiografię tętnic wieńcowych) wykonuje się najczęściej w celu oceny zaawansowania i lokalizacji zmian miażdżycowych w tętnicach wieńcowych u chorych z podejrzeniem choroby wieńcowej.

Na podstawie wyniku tego badania pacjent może zostać zakwalifikowany do zabiegu przezskórnej angioplastyki wieńcowej, zabiegu kardiochirurgicznego (implantacji pomostów aortalno-wieńcowych, tzw. ‘byppassów’) lub leczenia zachowawczego (farmakologicznego). Koronarografię wykonuję się także u chorych z wadami serca i dużych naczyń przed planowanym zabiegiem kardiochirurgicznym.

Szczegółowe wskazania

1. Rozpoznanie lub wykluczenie choroby wieńcowej i ocena zaawansowania i lokalizacji zmian w tętnicach wieńcowych poprzedzająca wybór metody rewaskularyzacji u pacjentów z:

• podejrzeniem istotnych klinicznie zmian w tętnicach wieńcowych
• rozpoznaną stabilną dławicą piersiową
• zawałem serca z uniesieniem ST (STEMI)
• ostrymi zespołami wieńcowymi bez uniesienia ST z grupy dużego ryzyka
• nawrotem niedokrwienia po zabiegu rewaskularyzacyjnym
• wadami zastawkowymi - niewydolnością serca o prawdopodobnej etiologii niedokrwiennej
• rozwarstwieniem lub tętniakiem aorty wstępującej, o ile informacja o stanie tętnic wieńcowych jest istotna dla dalszego postępowania
• kardiomiopatią przerostową z dławicą piersiową
• przebytym nagłym zatrzymaniem krążenia o nieznanej etiologii

2. Diagnostyka wad rozwojowych tętnic wieńcowych – obecnie zastępowana coraz częściej angiografią w tomografii komputerowej.

Przygotowanie do badania

Jeśli jest to wskazane, na kilka dni przed badaniem należy odstawić niektóre leki np. acenokumarol, warfarynę czy metforminę. W dniu badania pacjent pozostaje na czczo. Jeśli badanie ma być wykonane z dostępu przez tętnicę udową wspólną, należy wygolić obie pachwiny.

Technika badania

Zabiegi te wykonuje się w specjalnie przeznaczonej do tego celu pracowni wyposażonej w urządzenie zwane angiokardiografem. Badanie wykonuje się w pozycji leżącej, z dostępu przez tętnicę udową wspólną (biegnącą w okolicy pachwiny) lub rzadziej przez tętnicę promieniową (biegnącą w okolicy nadgarstka). Zabieg trwa zwykle 10-30 minut.

Po znieczuleniu miejscowym i niewielkim nacięciu skóry, lekarz nakłuwa tętnicę i wprowadza do niej cienką rurkę nazywaną ‘koszulką naczyniową. Przez ,koszulkę’ wprowadzane są następnie różnego kształtu cewniki diagnostyczne. Koniec cewnika doprowadzany jest do ujścia tętnicy wieńcowej. Przez cewnik wstrzykiwany jest środek kontrastowy, który wypełnia światło tętnicy. Środek kontrastowy silnie pochłania promieniowanie rentgenowskie, dzięki czemu możliwe jest uwidocznienie anatomii oraz zmian patologicznych tętnicy, w tym zwężeń miażdżycowych.

Bezpośrednio po badaniu cewnik diagnostyczny zostaje usunięty. O czasie usunięcia ‘koszulki naczyniowej’ (bezpośrednio po badaniu lub kilka godzin później) decyduje lekarz. Po wyjęciu ‘koszulki naczyniowej’ zakładany jest na kilka godzin opatrunek uciskowy, który zapobiega krwawieniu z nakłutej tętnicy.

W tym czasie pacjent pozostaje w pozycji leżącej, unikając zginania kończyny w stawie biodrowym (nie dotyczy to zabiegów wykonywanych przez tętnicę promieniową, gdzie chory może chodzić już w kilka minut po zakończeniu koronarografii). Po zabiegu zwykle zaleca się pacjentom picie dużej ilości płynów w celu szybszego usunięcia środka kontrastowego przez nerki.

Powikłania
Jak każde badanie inwazyjne, również koronarografia obarczona jest ryzykiem wystąpienia powikłań. Ryzyko to jest niewielkie, ale może zwiększać się w szczególnych sytuacjach, np. u chorych z bardzo zaawansowaną miażdżycą, niewydolnością nerek, w ciężkim stanie. Najczęstszym powikłaniem koronarografii jest niewielkie krwawienie do tkanek nad miejscem wkłucia i powstanie ‘siniaka’.

Rzadziej dochodzi do powstania tętniaka rzekomego, przetoki tętniczo-żylnej, istotnego upośledzenia funkcji nerek lub reakcji uczuleniowej na kontrast. Ciężkie powikłania takie jak zawał mięśnia sercowego, udar mózgu czy zgon zdarzają się w ośrodkach wykonujących dużą ilość zabiegów wyjątkowo rzadko.